Eskişehir, Türkiye'nin 30 büyük şehrinden biridir. Ülkenin en büyük ikinci organize sanayi bölgesine ve zengin yeraltı kaynaklarına sahip olmasıyla bilinen şehir, aynı zamanda önemli bir üniversite ve kültür şehri olarak da öne çıkmaktadır.
Eskişehir Belediyesi, Sürdürülebilir Enerji ve İklim Eylem Planı'na (SECAP) bağlılığı ile örneklendirilen çevresel sürdürülebilirlik ve iklim direncine yönelik proaktif adımlar atmıştır. İklim değişikliğinin etkilerini azaltmak amacıyla başlatılan bu kapsamlı girişim, belediyenin idari sınırları dahilinde sera gazı emisyonlarını azaltmaya ve çevresel sürdürülebilirliği artırmaya yönelik iddialı hedefler ortaya koymaktadır. SECAP'ın ötesinde, Eskişehir Belediyesi çevreyi korumayı ve sıfır atık uygulamalarını teşvik etmeyi amaçlayan çok sayıda proje ve faaliyete öncülük etmiştir. Bu çabalar arasında yenilikçi atık yönetimi stratejileri, iklim değişikliğine uyum konusunda toplum eğitim programları ve kentsel dayanıklılığı artırmak için yeşil altyapı projelerinin uygulanması yer almaktadır. Eskişehir'in bütüncül yaklaşımı, sakinleri için daha yeşil, daha sürdürülebilir bir geleceği teşvik etmeye olan bağlılığının altını çizerken, Türkiye'de çevre yönetimi için bir model olarak hizmet ediyor.
Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Aralık 2023'te SECAP'ını tamamlayarak sürdürülebilir enerji ve iklim eylem planlaması yolunda önemli bir adım attı. Eskişehir Büyükşehir Belediyesi, hazırlık sürecine 5 Nisan 2023 tarihinde İklim Değişikliği ve Sıfır Atık Dairesi Başkanlığı öncülüğünde yapılan bir açılış toplantısıyla başlamıştır. Bu girişim, 14 Eylül 2023 tarihinde binalar, enerji ve sanayi, ulaşım, atık su ve tarım konularını ele alan Sürdürülebilir Enerji ve İklim Eylem Planı Sera Gazı Azaltımı Çalıştayı ile sonuçlanmıştır. Ardından, 21 Kasım 2023'te, afet yönetimi, su yönetimi, yeşil alanlar ve halk sağlığı gibi konuların tartışıldığı iklim uyum çalıştayı, iklim direnci için Eskişehir'e özgü stratejiler geliştirmeye odaklandı. Bu çabalar, Eskişehir'in iklim değişikliğinin etkilerine karşı direncini artırmayı amaçlamaktadır.
Eskişehir Büyükşehir Belediyesi, Sürdürülebilir Enerji ve İklim Eylem Planı (SECAP) kapsamında üç ana kategoride eylemler belirlemiştir. Çeşitli sektörlerde enerji tüketiminden kaynaklanan emisyonları azaltmayı amaçlayan "Sürdürülebilir Enerji Eylemleri" kentsel paydaşların aktif katılımıyla geliştirilmiştir. Bu planın temelini, hem ulusal hem de bölgesel raporlara ve kent paydaşlarının kentin bugüne kadarki yörüngesine ilişkin gelecek vizyonlarına dayanan kentsel sera gazı envanteri oluşturmaktadır. Belediye Başkanları Sözleşmesi (CoM), yerel yönetimlerin sanayi işletmeleri ve ulusal tarım politikaları gibi müdahale veya yetki alanlarının olmadığı sektörleri hariç tutmalarına izin vermektedir. Ancak, yerel yönetişim için öncelikli bir alan olan kırsal kalkınmaya odaklanan Eskişehir, iklim eylem planı kapsamında tarımı ele almayı hedeflemektedir.
Eskişehir'in sürdürülebilir enerji ve iklim eylem planının geliştirilmesi kapsamında, kentin sera gazı emisyon kaynakları belirlenmiş ve 2021 referans yılı için emisyonlar titizlikle hesaplanmıştır. Eskişehir'de sanayi, sivil havacılık, kaçak emisyonlar ve endüstriyel süreçlerden kaynaklanan emisyonlar hariç kentsel sera gazı emisyonları, seçilen 2021 referans yılı için yaklaşık 3.741.358 ton CO2e olarak gerçekleşmiştir. Bu toplamın 73.488 tonu doğrudan belediye operasyonel faaliyetlerine atfedilmiştir (%2,0). Eskişehir'in toplam sera gazı emisyonları aşağıdaki gibi dağılmaktadır: 37,2'si kamu ve diğer ticari binalar ve sokak aydınlatması dahil yerleşim alanlarından; %33,0'ı toplu taşıma dahil araç tüketiminden; %29,8'i atık ve atık su yönetiminin yanı sıra tarım, hayvancılık ve tarımsal sulama ile ilgili elektrik tüketiminden kaynaklanmaktadır.
Çeşitli kurumların nüfus ve sektörel büyümeye ilişkin projeksiyonlarını kullanan Eskişehir, Olağan Durum (BAU) senaryosu altında 2030 yılı emisyonlarını yaklaşık 4.630.384 ton CO2e olarak hesaplamıştır. Şehir, yapılı çevre, ulaşım, atık ve atık su yönetimi ve tarım alanlarında alınacak önlemlerle 2030 yılına kadar emisyonları yaklaşık %55 oranında azaltarak 2.464.895 ton CO2e'lik tahmini bir düşüş sağlamayı ve toplam emisyonları potansiyel olarak 2.165.489 ton CO2e'ye düşürmeyi öngörmektedir.
Eskişehir Büyükşehir Belediyesi'nin Sürdürülebilir Enerji ve İklim Eylem Planı'nın İklim Değişikliğine Uyum bileşeni, kent için dirençli ve sürdürülebilir bir vizyona yönelik önemli bir adımdır ve yerel paydaşlarla işbirliği içinde gerçekleştirilmiştir. Tarihsel verilere ve yürütülen çalışmalara dayanan plan, Eskişehir'i yalnızca antropojenik faaliyetlerin yoğunlaştığı bir alan olarak değil, aynı zamanda doğal sistemleri ve kültürel miras etkileşimlerini kapsayan bir ekosistem olarak kabul ederek kırılganlık değerlendirmeleri yapmaktadır. Katılımcı süreçler aracılığıyla tematik öneriler, çok ölçekli bir yaklaşımın uygulanması için gerekli olan kentsel yeşil altyapı, doğa temelli çözümler ve su yönetimi gibi kilit kavramları vurgulamaktadır. Bulgular, kentsel ısı adası etkilerini azaltmak ve hava kalitesini artırmak için yeşil alanların artırılması ihtiyacını vurgularken, iklim değişikliğinin olası etkileri karşısında gıda güvenliğini sağlamak için tarımda su verimliliğini artırmaya ve kuraklığa dayanıklı ürünler geliştirmeye özellikle odaklanmaktadır. Bu sürecin disiplinler arası doğasının farkında olarak, merkezi hükümet ve diğer paydaşlarla işbirliği, ortak eylem kültürünü teşvik etmek ve yeşil kentsel uygulamalara, yaya-bisiklet-toplu taşıma odaklı gelişime ve kent sakinleri için hem doğal hem de kültürel yaşam formlarını yansıtan sürdürülebilir tasarım ilkelerine öncelik veren stratejiler geliştirmek için çok önemlidir. Bu nedenle, Eskişehir'in İklim Uyum Stratejisi, tasarım ilkelerini şekillendirmek ve uygulama çabalarını yönlendirmek için yol gösterici bir çerçeve görevi görmektedir.